De menopauze Deel 1

De menopauze is echt geen ziekte

Van alle vrouwen over de gehele wereld is er slechts een fractie die lijdt aan overgangsklachten. Deze fractie vrouwen wonen in de geïndustrialiseerde ontwikkelde wereld. Er is geen oorzakelijk verband tussen een laag niveau van vrouwelijke hormonen en veel voorkomende hoofdpijn, depressie, nachtelijk zweten, blozen, opvliegers of gezwollen buik. Er bestaat alleen maar een correlatie met deze symptomen die sommige vrouwen ervaren aan het begin van de menopauze. De menopauze is het begin van een nieuwe fase in je leven.

Bedenk, mocht het lichaam van een vrouw genetisch geprogrammeerd zijn om een tekort aan hormonen te ontwikkelen, dat haar vitale functies zou beïnvloeden, hoe komt het dan dat niet elke vrouw op een bepaalde leeftijd aan deze of soortgelijke symptomen moet lijden? Dit laatste is wel een voldongen feit, vele landen zoals finland, China, India, alle tropische eilandengroepen enzovoort worden er maar heel weinig tot geen symptomen van menopauze gerapporteerd. Dus de vraag is: Wat is er hier bij ons in het Westen aan de hand?

De menopauze is een levensfase en een natuurlijk fenomeen. Het genetisch ontwerp van het lichaam is goed voorbereid om deze levensfase van de vrouw goed en zonder problemen te laten verlopen. Maar wel dient vooropgesteld te worden dat de stofwisselingsprocessen en de spijsvertering niet verstoord zijn. Daar ligt het oorzakelijke punt waarom vrouwen van middelbare leeftijd in de geïndustrialiseerde wereld klachten ervaren tijdens de menopauze.

Slaapproblemen tijdens de menopauze

Vrouwen in de leeftijd van 40-50 kunnen slaapproblemen ondervinden als ze hormonale veranderingen ondergaan tijdens de menopauze. Het kan best zonder opvliegers of andere symptomen gebeuren. Vermoeidheid wordt meestal veroorzaakt door het gemis van de twee belangrijke uren voor middernacht. Dit komt omdat de energie van de cortisol die de bijnieren produceren tijdens deze uren voor middernacht, misbruikt wordt om allerhande activiteiten te verrichten. Nochtans is deze energie, geproduceerd door de cortisol bedoeld om het lichaam bij te staan met het ontgiftingsproces van het bloed en het verwerken van de dagelijkse impressies. Deze levensbelangrijke processen kunnen enkele gebeuren als het lichaam in slaap is tijdens deze uren. De uren voor middernacht zijn daarom de belangrijkste uren van de slaap. Elke behandeling van een ziekte en ook de symptomen van menopauze die geen gebruik maakt van de “natuurlijke diepteslaap”, kan nooit blijvend succes opleveren, omdat het zelfgenezend vermogen van het lichaam en het immuunsysteem enorm afhankelijk is van voldoende gezonde slaapcycli.

Het probleem wordt erger als je regelmatig eet na 19.00 uur en tijdens de uren voor middernacht nog een goede snack tot je neemt. Natuurlijk mag je ook niet met honger gaan slapen, maar één of twee happen volwaardige snack is echt meer dan voldoende om te voorkomen dat de bloedsuikerspiegel te sterk zou dalen tijdens de slaap. Weet dat de spijsvertreing tijdens deze uren onvoldoende spijsverteringsenzymen kan aanmaken om een goede spijsvertering te garanderen, dus alles wat je meer eet zal een chemisch proces ondergaan dat bekendstaat als vergisting en verrotting met extra toxines tot gevolg. Juist dit gegeven zal de slaap nog meer gaan verstoren. In feite geldt dit voor iedereen. Door de spijsvertering tijdens de nacht te verstoren, heeft dit een nadelig gevolg voor de spijsvertering overdag. Daardoor ontstaan verstoringen in de pancreas, de milt, de galblaas, de lever en de maag. 

Met andere woorden, er is een ontregeling van de natuurlijke lichaamsklok. Dat is een grote oorzaak van een verstoorde hormonale cycli, veroorzaakt door een onregelmatige levensstijl. De circulatie van toxines in het bloed als gevolg van verstoorde hormonale cycli is een veel voorkomende oorzaak van slaapproblemen. De meeste toxines komen uit onverteerd voedsel, van te laat consumeren van maaltijden en van eten vlak voor het slapengaan. Begrijp dat deze toxines, net als alcohol, doorheen de hersenbarrière kunnen dringen en daarmee hersencellen beschadigen. Het lichaam zal dan als overlevingsmechanisme om hersenbeschadiging te voorkomen deze toxines sterk verdunnen met zoveel mogelijk bloed en dit eveneens vasthouden. Om dit te kunnen doen houdt het lichaam jou wakker, of zal je wakker maken tijdens de slaap als de toxines te geconcentreerd worden in het bloed van de hersenen omdat de lever zijn werk niet naar behoren kan verrichten. Dit als gevolg van verstoring hormonale cycli door op de verkeerde uren te eten. Het lichaam weet altijd het beste en zal je pas goed laten slapen als de lever tijdens de nacht het bloed van de hersenen voldoende kan ontgiften. Daarom mag je na 18.30 – 19.00 uur geen grote maaltijden meer eten zodat de lever zijn werk kan doen!

Negatieve kijk op de menopauze

Als je met het idee loopt dat de menopauze gelijk staat als een teken van zowel lichamelijke en geestelijke achteruitgang zet je onbewust het principe van self fulfilling prophecy in werking. Daardoor ontstaan negatieve psychologische consequenties die aan het begin van de menopauze worden ervaren. Wat je als vrouw voelt of verwacht op middelbare leeftijd bepaalt wat ze in werkelijkheid zal ervaren. Culturele opvattingen mogen in dit licht bekeken wel eens veranderen. We kunnen een nieuwe opvatting cultiveren die eigenlijk meer naar echte waarheid leunt ten opzichte van de menopauze.

Bewust zijn dat de menopauze een fase is tijdens het leven van een vrouw en absoluut geen achteruitgang betekent. Daarmee kun je een groter gevoel van volwassenheid en wijsheid ontwikkelen waarin je als vrouw sommige ouderwetse gewoonten en overtuigingen kunt herzien. Je kunt je leef- en eetpatroon verbeteren en voornamelijk beginnen focussen op de diepere zaken van het echte leven. Je mag jezelf sowieso een hogere status geven.

Echter, als deze hormonale veranderingen samenvallen met veranderingen in de relatiesfeer kan dit een lichamelijke en geestelijk crisis veroorzaken die je totaal kan uitputten. Andere zaken die zich tijdens de menopauze kunnen voordoen zijn: Moeten zorgen voor dierbaren zoals je ouders, problemen met collega’s en het werk, kinderen die volwassen zijn geworden en het ouderlijk huis verlaten, en deze hebben eveneens een uitputtend effect op je immuniteit en welbevinden. Wees extra lief voor jezelf en je lichaam. Maak een stevige wandeling in de natuur, in zonneschijn zodat je beter kunt voelen tijdens de overgang. Wandelen helpt om veel problemen op te lossen. Kom voor jezelf op. Er zijn energie stimulerende therapieën zoals dansen, yoga, meditatie, Shiatsu, reflexology, ontspanningsoefeningen enzovoort. Wees bewust dat de overgang een sterk verrijkende periode is in het leven van een vrouw.

De menopauze is een belangrijke fase in het leven van de vrouw

De menopauze is een zeer belangrijke periode in het leven van de vrouw. Het is een moment van evaluatie over het voorbije leven waarbij je binnentreed in een nieuwed fase van volwassenheid, succes en wijsheid. De menopauze is een tijd van belangrijke veranderingen die op lichamelijke, spirituele en geestelijke niveaus plaatsvinden. 

Deze innerlijke transformatie kan veel energie vragen. Er kunnen verborgen lichamelijke problemen, angsten en emoties naar boven komen tijdens de menopauze van de vrouw. meestal waren deze lange tijd onderdrukt of niet opgemerkt. Deze zaken kunnen voor de vrouw uitputtend zijn, en haar immuniteit en emotionele daadkracht verzwakken. Het kan best zijn dat de vrouw voor de menopauze jarenlang een ongezond leef- en eetpatroon had zonder noemenswaardige gezondheidsproblemen te ontwikkelen. Maar met de menopauze kan het lichaam zich deze levensstijl niet meer veroorloven en ontstaan er gezondheidsproblemen. De menopauze is een fase in het leven van een vrouw met een nieuw levensdoel. Wat dit levensdoel ook moge zijn, het vraagt een goed functionerende lichamelijke en geestelijke gesteldheid te beginnen met een goede spijsvertering.

Overgangsklachten kunnen eveneens een spirituele basis hebben. Opvliegers kunnen eveneens veroorzaakt worden door de energie van de kundalini. Deze intense energie vertrekt aan de basis van de wervelkolom of de baarmoeder en schiet als het ware naar het hoofd waarbij het een enorme hitte in het lichaam veroorzaakt met veel transpiratie tot gevolg. Opvliegers van grote hitte kunnen plots als een bliksem toeslaan en wordt vaak gevolgd door koude rillingen. Het kan gebeuren tijdens de slaap, het eten of gewoon tijdens het rusten.

Klachten tijdens de menopauze hoeven echt geen midlifecrisis te zijn. Menopauzale klachten kunnen een gelegenheid zijn voor de vrouw om haar leven op elk niveau te herstellen. Vele menopauzale klachten brengen problemen aan het licht die de vrouw nog niet heeft opgelost omdat ze te druk bezig was met haar gezin, familie, doelen en carrière. Menopauzale klachten kunnen dus een aanleiding zijn om jezelf te bevrijden van alle soorten beperkingen op lichamelijk, spiritueel en emotioneel gebied. Daarbij is het belangrijk te leren vertrouwen op het lichaam zelf, die doet niets verkeerd door symptomen en klachten te creëren tijdens de menopauze. Het is altijd een gelegenheid om je lichaam met liefde te ondersteunen, met respect te behandelen, de spijsvertering te verzorgen. De menopauze is echt geen ziekte en daarom kan met inzicht en begrip op deze belangrijke fase van het leven van een vrouw een wereld van verschil maken. Menopauzale klachten zijn altijd het gevolg van intoxicatie van het lichaam, en door deze klachten te creëren probeert het lichaam zich te ontdoen van afvalstoffen en toxines.

De menopauze is het ware begin. Het innerlijke zelf roept de vrouw op voor de ideale verzoening tussen geest, ziel en lichaam te maken. Hogere en mooie verlichte bewustzijnsenergie kan nu beleefd worden in een lichaam dat niet meer belast wordt door dwangmatige programaties uit het verleden. Het biedt een nieuwe staat van zijn, een transformatie naar een nieuw stoffelijk lichaam. Je legt de kroon als waardevol persoon af met een sterker evenwicht tussen het vrouwelijke en mannelijke element in jezelf.  Bouw je leven verder op met krachtige en bewuste intenties, laat je creatieve energie vrijelijk en nuttig naar buiten uitrollen. En voel je zeker niet als een arm slachtoffertje.

Osteoporose en andere menopauzale klachten worden in de hand gewerkt door je eigen degenererende overtuigingen in je psyche. Heb je nog problemen met de menopauze? De reden is te zoeken in het feit dat jij de ‘menstruatie’ en ‘mooi en jong zijn’ met elkaar in verband brengt. Vergeet niet dat jouw schoonheid als mens met een ontwikkeld bewustzijn nu pas begint te groeien. Ga jij jezelf naar de dood of naar eeuwige gezondheid sturen? Aan jou de keuze! Jij bent het die jezelf veroordeelt of jij jezelf niet goed genoeg vindt.

Het hormonen spel

De productie van oestrogeen neemt af bij het begin van de menopauze en dat heeft zijn reden. Dit gebeurt op natuurlijke wijze met opzet. We moeten begrijpen dat de menopauze niet wil zeggen dat men oud wordt of dat het lichaam achteruitgaat of waardeloos wordt. De grote waarheid is dat de menopauze ervoor zorgt dat een vrouw geen kinderen meer kan krijgen. Daarmee kan de vrouw haar energie en de rest van haar tijd gebruiken voor het ontwikkelen van creativiteit en tot nu toe onbenutte vaardigheden. Artsen geloven dat menopauzale klachten veroorzaakt worden door afname van de productie van vrouwelijke hormonen oestrogeen en progestageen. Het lichaam gebruikt deze hormonen onder meer om de maandelijkse cyclus, de zwangerschap en de geboorte mee te regelen. Daarom wordt de menopauze als een vrouwenziekte gezien die behandeld moet worden. Wat een grote vergissing weer van onze geneeskunde.

Omdat de vrouw niet langer vruchtbaar is, hebben de oude hormoonniveaus geen nut meer. in feite zijn oude hormoonniveaus zelfs schadelijk voor de vrouw. Een teveel van oestrogeen niveaus geven aanleiding tot de ontwikkeling van borstkanker. Tijdens de menopauze, en eveneens als de vrouw nog een hogere chronologische leeftijd bereikt, zorgen de bijnieren en de as met de hypofyse en hypothalamus, samen met de vetcellen dat er genoeg vrouwelijke hormonen worden geproduceerd om het lichaam goed te laten functioneren en vitaal te houden. De grote waarheid is dat de menopauze geen tekorten aan hormonen veroorzaakt. MAAR het verhaal wordt helemaal anders als de vrouw voor het begin van de menopauze geen goede gezondheid had…door een niet goed werkende spijsvertering en stofwisseling. Het kan lijken dat de vrouw een goede gezondheid had, maar vele problemen met de spijsverteringen en de stofwisseling komen niet altijd aan het licht. Klachten tijdens de menopauze liggen niet aan een tekort aan hormonen maar…aan het voedsel die we elke dag eten en emotionele problemen.

Hormonen worden gemaakt uit het voedsel dat we eten!

Het vermogen van ons lichaam om alle soorten eiwitmoleculen aan te maken waartoe ook hormonen behoren wordt grotendeels bepaald door de kwaliteit van het voedsel dat we elke dag eten. Andere factoren zoals emotioneel evenwicht, de werking van het metabolisme, het vermogen van het lichaam zichzelf te zuiveren en te ontgiften, samen met de conditie van de lever en de spijsvertering spelen eveneens een grote rol in de productie van hormonen. In feite komt een jarenlang spijsverteringsprobleem aan het licht via het ervaren van ernstige overgangsklachten tijdens de menopauze. Het wordt niet veroorzaakt door een plotselinge daling van de productie van hormonen.

Tijdens de menopauze zal een onevenwichtig eetpatroon en stress over het algemeen meer verwarring en chaos veroorzaken in het lichaam en de geest. Veel meer dan voor die tijd het geval was. Er ontstaat een sterkere verstoring op het evenwicht van lichamelijke en geestelijke vermogens. Het metabolisme of de stofwisseling ondervindt problemen waardoor de eierstokken minder voedingstoffen gaan krijgen. Dit gegeven doet de productie van hormonen natuurlijk verminderen. Stress en negatieve emoties alleen hebben ook een remmend effect op de productie van goede hormonen. Het hormonaal stelsel of endocriene systeem wordt aangestuurd door de hypofyse en hypothalamus samen met de epifyse of pijnappelklier. Deze klieren zitten in het limbisch systeem van de hersenen ofwel het emotionele centrum en zijn daardoor onderhevig aan gevoelens en emoties. Dezelfde gevoelens en emoties beïnvloeden eveneens de spijsverteringsorganen waardoor de opname van voedende stoffen belemmert wordt. De bijnieren en vetcellen gaan om dezelfde reden ook niet goed meer in staat zijn om hun normale productie hormonen in stand te houden. Ze krijgen onvoldoende voedingsstoffen door de slechte kwaliteit van het voedsel dat we elke dag eten en het vasthouden van stress en negatieve emoties.

Wees bewust dat de hormoonhuishouding eveneens belangrijk is voor het lichaamsgewicht, het metabolisme, de mineralenbalans, energiepeil, sekshormonen, de bloedsuikerspiegel en andere bloedwaarden. Schommelingen in de bloedsuiker veroorzaken stemmingswisselingen. 

Tijdens de menopauze gaan de eierstokken minder hormonen aanmaken en dat is volledig natuurlijk. Er worden voldoende vrouwelijke hormonen geproduceerd door de bijnieren en de vetcellen om het lichaam vitaal en gezond te houden. Maar stimulerende middelen kunnen extreme stressreacties oproepen in het lichaam die uiteindelijk gaan leiden tot een hormonentekort. Het regelmatig consumeren van koffie, geraffineerde suiker, geraffineerde chocolade, alcoholconsumptie, lightdrankjes en lightvoedsel, synthetische zoetstoffen, frisdrank, energiedrankjes leidt tot uitputting van de bijnieren en verminderde productie van hormonen. Als je daarbij nog eens sigaretten rookt, zal deze combinatie zeker tot ernstige overgangsklachten leiden. Het roken van sigaretten heeft een sterk effect op hormonen en vernietigt oestrogeen in het lichaam.

Een vrouw van middelbare leeftijd kan het zich gewoon niet veroorloven om haar hormoon reserves te verspillen aan slechte voeding, stimulerende dingen en het vasthouden van stress en negatieve emoties. Het klopt niet om te zeggen dat het optreden van klachten tijdens de menopauze enkel te wijten is aan de afname van de hormoonproductie door de eierstokken. De overgangsklachten tijdens de menopauze hebben dieperliggende oorzaken en intoxicatie is de belangrijkste als gevolg van slechte spijsvertering, lymfe- en leverwerking. Het komt zeker niet doordat er minder hormonen worden geproduceerd.

Grote consumptie van dierlijke eiwitten is ronduit schadelijk

Voor de menopauze wordt het teveel aan eiwitten afgevoerd met het menstruatiebloed. Zolang dat het voortplantingssysteem bij de vrouw normaal functioneert blijven bloedwaarden lager dan bij mannen van dezelfde leeftijd. Het gaat om totale eiwitwaarden, hematocriet, rode bloedcellen en hemoglobine. Onderzoek heeft aangetoond dat mannen tussen 30 en 45 vaker overlijden aan een hartaanval dan vrouwen van dezelfde leeftijd. In feite is een hartaanval bij een vrouw die menstrueert eerder zeldzaam.

Als de menstruatiecyclus stopt kan daar echter verandering in komen als de vrouw de consumptie van dierlijke eiwitten aanhoudt. Ik heb het over zowel koemelk, zuivel, eieren vlees, gevogelte, vis, charcuterie enzovoort. Tijdens de menopauze gaan de eiwitwaarden in het bloed geleidelijkaan toenemen, en wordt het risico op een hartaanval bijna gelijk als van een man van dezelfde leeftijd. Vrouwen die zeer grote hoeveelheden eiwitrijk voedsel tot zich nemen, in combinatie met roken, lopen bovendien risico dat het menstruatiecyclus onregelmatig wordt of helemaal stopt.

Opvliegers, blozen en nachtelijk zweten, zijn symptomen waar veel vrouwen tijdens de menopauze last van hebben. Deze symptomen zijn vaak tekenen van hogere bloedwaarden en geven aan dat het lichaam grote hoeveelheden eiwit moet opslaan. Het lichaam is deze situatie niet gewoon en moet zich kunnen aanpassen dat de overtollige eiwitten niet meer kunnen afgevoerd worden via het menstruatiebloed. Veel melk en zuivel gaan aderverkalking in het lichaam van de vrouw versnellen en osteoporose (cariës) veroorzaken.

Dagelijkse routine en levensstijl

De beste manier om de menopauze door te komen is een uitgebalanceerd vegetarisch eetpatroon waarin veel natuurlijke vezels in voorkomen. Vermijd sowieso koemelk en zuivelproducten. Een evenwichtig leef- en eetpatroon waarbij je echt leert luisteren naar de wensen van het lichaam kan de overgang naar de nieuwe levensfase van de vrouw gemakkelijker laten verlopen.

Vers bereide maaltijden met zongerijpte gewassen in oorspronkelijke staat zijn aan te bevelen. We denken hierbij aan gekookte groenten, gezonde onbewerkte vetstoffen, granen, peulvruchten, bladgroenten, knollen en wortels enzovoort. Net voor de warme maaltijd een paar stukjes rauwe biologische gekweekte groente eten is zeer goed voor de darmflora, (die bovengronds zijn gegroeid en niet spoelen). Deze bevatten verheven darm probiotica, vandaar dat ze niet mogen worden gespoeld, anders is deze probiotica afgespoeld.

Bedenk dat voedsel dat industrieel bewerkt is door raffinage, conservering, en die toegevoegde lichaamsvreemde chemische stoffen bevatten beroofd is van voedende levenskracht. We weten dat goede hormonen worden gemaakt uit het voedsel dat we elke dag eten. Voedsel dat in de magnetron is verwarmd is eveneens beschadigd. Door de hoogfrequente microgolven worden de moleculaire verbindingen vernietigd die voedsel tot voedsel maken. De enorme wrijving veroorzaakt door deze microgolven breekt voedselmoleculen in stukjes en herschikt hun chemische compositie tot vreemde nieuwe configuraties . Het lichaam kan deze configuraties niet meer herkennen als voedsel en gaat het behandelen als afvalstoffen. Voedsel dat te lang in de diepvries heeft gezeten heeft eveneens zijn levenskracht verloren. Zonder levenskracht kan voedsel wel nog opgenomen worden in de het bloed, maar niet in de cellen waar ze juist nodig zijn om het lichaam gezond te houden.

Als je ‘s morgens opstaat produceren de bijnieren een beetje adrenaline en cortisol. De adrenaline is om je lichaam in beweging te zetten, terwijl de cortisol de spijsvertering gaat opstarten. Na het ontbijt begint het darmslijmvlies serotonine aan te maken. Serotonine gaat de cortisolspiegel in het bloed in balans brengen en spijsverteringsorganen aanzetten om spijsverteringsenzymen en -sappen aan te maken. Dit wil zeggen dat het lichaam rond het middaguur de grootste hoeveelheid spijsverteringssappen en -enzymen aanmaakt. Daarom wordt de grootste maaltijd op het middaguur gegeten zodat het gemakkelijker kan verteerd worden. Na de avond toe zal de epifyse ofwel de pijnappelklier de serotonine omzetten in melatonine die de spijsvertering weer tot rust zal brengen. daarom eet men ‘s avonds een lichte maaltijd, zodat het voedsel toch nog verteerd in de darmen terecht kan komen voor de resorptie van de voedingstoffen. ‘s Avonds grote maaltijden eten kan niet goed verteren met het gevolg dat de onvoldoende verteerde voeding een chemisch proces ondergaat in de darmen dat verrotting en vergisting heet. Bij dit chemisch proces worden grote hoeveelheden afval en toxines gevormd die het lichaam binnendringen en de klachten van de menopauze gaan verergeren.

In het kort: Op tijd gaan slapen (rond 22.00 uur is ideaal) en op tijd opstaan is het beste gezondheidsadvies dat je maar kunt krijgen. Daarbij is het belangrijk om op de juiste uren te gaan eten, bij voorkeur drie maaltijden op een dag, de grootste maaltijd op het middaguur.

Eet steeds als het voorgaande volledig is verteerd en  rst altijd een kwartiertje na het eten om het voedsel een beetje te laten zakken.

De beruchte opvliegers tijdens de menopauze

Opvliegers kunnen duiden op opslag van eiwit in de wanden van de haarvaten en de slagaderen waarbij de eiwitwaarden zoals hematocriet en hemoglobine in het bloed is verhoogd. dat zorgt voor een roodachtige kleur en een gevoel van hitte op de borst en in het gezicht. Opvliegers kunnen ook veroorzaakt worden door teveel voedingseiwitten in het bloed door consumptie van dierlijke eiwitten.

Opvliegers zijn vaak een signaal dat gal en toxines van onverteerd voedsel terugvloeien in de maag zo naar de borst en het hoofd. Opvliegers hoeven niet te duiden op een tekort aan oestrogeen. Het kan zijn dat je niet in staat bent om een bepaald voedsel goed te verteren door een allergie of voedselintolerantie. Je kunt deze voedselallergie zelf testen en ontdekken: tel een minuut je polsslag op. Leg vervolgens een stukje voedsel onder je tong, mond dicht, wacht even en neem dan opnieuw een minuut je polsslag op. Als de polsslag sneller is dan bij het begin is dit een aanwijzing dat je allergisch bent voor dit specifiek voedsel.

Probeer het volgende eens: Drink één kop granaatappelsap met één theelepel biologische suiker (kokosbloesemsuiker) en een tiental druppels limoensap. Je kunt dit naar behoefte twee tot driemaal daags drinken ter verlichting van opvliegers.

Disclaimer:

Dit naslagwerk heeft als doel u betrouwbare informatie te verstrekken over het onderwerp dat behandeld wordt. Er is alles in het werk gesteld om dit naslagwerk zo compleet en nauwkeurig mogelijk te maken. De aangeboden informatie kan, ondanks alle zorgvuldigheid, onjuistheden bevatten. Het doel van dit naslagwerk is om te onderwijzen. Zowel de schrijver als de uitgever zullen door geen persoon of instantie aansprakelijk gesteld noch verantwoordelijk geacht kunnen worden voor welk verlies, schade of letsel dan ook dat veroorzaakt is of waarvan aangenomen wordt dat het direct of indirect veroorzaakt is door de informatie die dit naslagwerk bevat. Het gebruik van de informatie die in dit naslagwerk aan bod komt, is geheel voor rekening van de lezer. De lezer moet zijn eigen oordeel vellen of een holistisch medisch expert of zijn persoonlijke arts raadplegen voor specifieke toepassingen bij zijn individuele problemen. De informatie die hierin gepresenteerd wordt, is op geen enkele manier bedoeld als vervanging van medische diagnostiek en/of behandeling. Indien u vragen heeft over uw gezondheid, raadpleeg dan een medisch bekwaam persoon.